Het 8e Internationaal rederijkerscongres zondag 28 spril 1991 te Aalst, België, ter hoogte ven Gent, iets boven de taalgrens nog.
Twee afgevaardigden van Tollens gingen er heen, samen met Eendracht (20), Langewold, Niekerk (2), Nicolaas Grijp (2) veel rederijkers uit Nederland, Leeuwarden, Haarlem, Den Bosch, en nog veel meer uit België, De andere Nederlanders waren al één dag eerder op het "onthaalprogramma" met receptie en diner en dat was zo gezellig en liep zo lang uit dat velen de eigenlijke congresdag wat slaperig waren.
Ik verbleef met mijn broer in Antwerpen. Onze deelname was niet van te voren geregeld, maar een telefoontje uit Antwerpen naar Emiel Francois gaf ons de verzekering dat we welkon waren. Hiertoe moesten we wel voor 7 uur opstaan om de trein van Antwerpen naar Gent te kunnen halen, en daar de trein naar Brussel, waartussen Aalst halverwege ligt.
Een plaats met een mooie kerk, centrale markt met het oudste Belfort van de Nederlanden (soort versterkte klokketoren), een schepenhuis etc., maar letterlijk overschaduwd door de stoom en rookwolken van een grote fabriek, vrijwel midden tegen het centrum. Daar een straatje omhoog is het Cultureel Centrum "de Werf", (groter dan "het Kielzog", en niet veel kleiner dan "de Oosterpoort") modern drie verdiepingen hoog, met grote schouwburgzaal.
Eerst moesten wij echter zijn in het museum "het oud Hospitaal" en dat bleek even verder, na enig zoeken, om de hoek, achter de Martinuskerk te liggen. Hier was de ontvangst (F40,- p.p. voor de hele dag) koffie, en de rederijkerstentoon stelling: "Kunstschatten uit de rederijkerij in Vlaanderen en Holland" (wij hadden een foto van ons vaandel ingestuurd).
Na een half uur en veel bekende gezichten, vertrokken we in optocht naar het Cultureel Centrum. 7 Vendelzwaaiers voorop en 3 tamboers; door de enorme vlucht die zo'n vaandel zwaait ziet het er meteen heel imposant uit. Nu begon het eigenlijke programma vnl. toespraken dus, althans 's ochtends. Met interrmezzo's door een luit, met renaissance muziek. Uiterst verfijnd en sprankelend, er was een welkom door André van der Elst, deken van de Barbarakamer, die destijds aanwezig was geweest op de propaganda avond voor dit congres in Zuidhorn en ons voor dit congres had warm gemaakt.
Een inleiding van de voorzitter van het coördinatiecommité van de twee organiserende (en rivaliserende) kamers uit Aalst en tenslotte het grote referaat van prof.em.dr. A.Keersemaekers. "Rederijkerij anachronisme in het jaar 2000 ?", welke retorische vraag natuurlijk negatief beantwoord werd. Hij ging snel door de eeuwen 14e-15e eeuw, 16e-17e eeuw en een herleving (na verbod in de Napoleontische tijd) in de 19e eeuw. Hij noemt voordracht-tournooien en refrein en blazoenfeesten, zangtournooien, vemeldt de officiele kamerdichter, de factor. Noemt dan een aantal Abele spelen, de sotterniën, Elckerlyc; Marike van Nieumeghen; de Bliscappen, de Spiegel der minne, van Collijn van Ryssche; 't Spel van de sacrementen van de Niewervaert; van Nyenvort, Loosheit ende Practike; Hoe sy Vrou Lortse verheffen; en de kluchten: de cluyte van Nu Noch; van Hanneke Leckertant, etc, etc. en eindigt met "Alleen door d' onconstige gaet die conste verloren" (uit Marike van Nieumeghen).
Een pauze met frambozenbier en ajuinentaart (hartig uiengebak) en dan: een koud buffet. Aan de tafels om en om Belgen en Nederlanders, veel wijn, groots en lekker, dat is aan de Belgen wel toevertroud, roomvla toe. Tussen de middag ook een rondleiding over de markt en door de kerk, met twee massale altaren voor beschermheiligen van de beide kamers (het gouddraadstiksel is ongeveer 8 cm dik) en schilderijen.
En dan het middagprogramma, indachtig de kritiek op het programma van het vorig jaar, was er nu een optreden van de 2 kamers:
St.Catharina, grotendeels met gedichten van eigen leden uit het verleden, niet alles even brilliant, maar wel bijzonder. Sober toneelbeeld, alleen een (prieel)bankje en een commentator die de onderdelen inleidde en in hun tijd plaatste. De laatste serie was bijzonder mooi, en knap, liefdesgedichten van Justus van Harduyn uit de 17e eeuw, een Eendrachtslid moest er om lachen, hetgeen niet van veel poëtisch gevoel getuigde. Na de pauze iets totaal anders: de Barbarakamer, de jeugd met: een jazzballet, twee vendelzwaaiers met twee danseressen op muziek van "La Luna", een gedicht, nee een parodie op een gedicht, solotoneel: bisschop Romero en zijn tegenspelers. een stuk uit Moliere's "de ingebeelde ziekte", een passage uit de musical my Fair Lady en jeugdtheater: de wesp uit "Erik of het klein insektenboek" van Bomans.
't Was snel voorbij, na afsluitende toespraken gingen we met een zeer trage trein weer weg uit België, en misten dus de aansluitende trein naar Nederland. Symbolisch? Misschien is het tenslotte wel aardig om de lijst van deelnemende kamers citeren: het geeft een zicht op een rijk verleden. Hier komen ze:

-Koninklijke Soevereine Hoofdkamer van Rhetorice "de Fonteine" Gent.
-Rederijkerskamer "Eendracht" Zuidhorn
-Rederijkerskamer "Langewold" Niekerk
-Rederijkskamer "Nicolaas Grijp" Grijpskerk
-Koninklijke Rederijkerskamer "Ten Cate" Leeuwarden
-Aloude Rederijkerskamer "Trou moet Blycken" Haarlem
-Koninklijk Provinciaal Groninger Rederijkersverbond
-Koninklijke Rederijkerskamer "Tollens" Hoogezand-Sappemeer
-Rederijkerskamer "Moyses Bosch" 's Hertogenbosch
-Koninklijke Rederijkerskamer "De Goudbloem " Antwerpen
-Aloude Rederijkerskamer "Den olijftak" Antwerpen
-Koninklijke Kamer van Rhetorica "'t Leliken uyt den Dale van Calvariën" Antwerpen
-Kamer van Rhetorica "De Gezellen van de H.Michiel" Brugge
-Koninklijke Aloude Rederijkerskamer "De Corenbloem" Brussel
-Konlnklijke Aloude Rederijkerskamer 't Mariacransken
-de Wijngaard" Brussel -Rederijkers kamer "De Iverlingen" Denderbelle
-Koninklijke Rederijkerskamer "De Leeuwerckenaars" Dendermonde
-Koninklijke Maatschappij en Aloude Rederijkerskamer "Mariakring-Mariën Theëren" Gent
-Aloude overste ende Souvereine Princelijke Camere van de Rhetorycke "Jhesus met
  de Balsemblomme" Gent
-Camere van Rhetorica "Iverige Jonckheit" Gent
-Koninklijke Rederijkerskamer "Sint-Pieter Vreugd en deugd" Geraardsbergen
-Rederijkerskamer "De Konstminnende Jonckheyt" Lebbeke
-Aloude Rhetoryke van de Heylichen Gheest "Pax Vobis" Oudenaarde
-Koninklijke Rederijkerskamer "De Goudbloem" Vilvoorde
-Koninklijke Rederijkerskamer "H.H.Salvator" Wieze
-Koninklijke Aloude Rederijkerskamer "De Catharinisten" Aalst
-Koninklijke Aloude Rederijkerskamer "Sint-Barbara" Aalst

Jan Albert