Het Internationaal
Verbond van kamers van Rhetorica
Vlaanderen - Nederland vzw.
Het 21ste Internationaal RederijkersCongres
LEUVEN, 18 en 19 september 2004
zaterdag | zondag | stadswandeling
Onze Voorzitter vroeg me een verslagje te spuien over het verloop van het 21ste Internationaal Rederijkerscongres.
Ik liet er enkele weken over heen gaan, niet moedwillig, maar de redenen zijn wel te zoeken in een manifest tijdsgebrek.
Dat was enerzijds.
Maar anderzijds biedt dit uitstel me dan ook de mogelijkheden het hele gebeuren van op enige afstand te bekijken en te evalueren, en dreig ik me (hopelijk) niet te verliezen in minder belangrijke details.
In feite zou ik het kortste verslag aller tijden kunnen neerpennen, door het samen te vatten in een drietal kernwoorden:
- puike organisatie, in alle opzichten
- aangename en ontspannende dagen
- nauwer aangehaalde vriendschapsbanden.
"Dit Congres heeft me geen seconde ongeboeid gelaten". U kan mij wel begrijpen indien ik expliciet niet te diep in ga op het tijdsschema.
Er werd ons immers een volledige werkmap overhandigd waarin al deze items in geuren en kleuren worden vermeld.
De maagdelijke planning werd scrupuleus gevolgd, en kreeg slechts bij de aanvang van de dialogenwedstrijd een klein spatje door het later "ten tonele" verschijnen van de mensen van OPENDOEK, die op hun beurt, zo bleek, onderweg slachtoffer waren geworden van dwarsbomende verkeersperikelen. Het onthaal en de wedstrijd zelf, in het WAGEHUYS, waarbij uw nederige dienaar het welkomstwoord tot U mocht richten, verliepen vlekkeloos, met spontaneïteit en veel enthousiasme. Doordat de Nederlandse Taalunie de subsidiekraan dichtdraaide, werd voor de organisatie van dit Congres een samenwerkingsverband gezocht en gevonden met '"OPENDOEKvzw-Amateurtheater Vlaanderen", waarvoor onze erkentelijkheid. Negentien Kamers namen deel aan het Congres, waarvan (gelukkig!!) een forse delegatie vanwege onze Nederlandse vrienden (... en vriendinnen). Vier Kamers schreven zich in voor de dialogenwedstrijd
Toch nog even in herinnering brengen:
- "DE WIJNGAARD" uit Ronse
- "DE VIOLIEREN" , Hoofdrederijkerskamer uit Antwerpen
- " 't MARIAKRANSKE-DE WIJNGAARD", uit Brussel
- "JHESUS METDER BALSEMBLOMME", uit Gent.
Na de voorstellingen trok de JURY zich terug (als dat niet voorzichtig is!) voor beraadslaging.
Bij het einde van de dialogenwedstrijd overhandigde onze Voorzitter Emiel Francois de Taalunietrofee 2003 aan de verdienstelijke winnaar, de Kamer "DE WIJNGAARD" uit Ronse.
Tijdens de voortreffelijke lunch in de "Salons Georges", te Leuven (op wandelafstand van het Wagehuys) werd door Marcel Koeken de uitslag van de dialogenwedstrijd bekend gemaakt.
De eerste prijs ging naar de Gentse Kamer "JHESUS METDER BALSEMBLOMME", met een fragment uit "Een Geheugen van Water", in een regie van Hugo Van Laere,
Tweede prijs: de Antwerpse Hoofdrederijkerskamer "DE
VIOLIEREN", met een fragment uit " De Meisjeskamer" van
Geertrui Daem, in een regie van Fons Schryvers.
Derde prijs: " 't MARIAKRANSKE-DE WIJNGAARD", met een fragment uit "De Kleine Bezetting", in een regie van LUC Vierendeels,
Vierde prijs: "DE WIJNGAARD" uit Ronse , met "De Gok van Hermes", in een regie van Geert De Smytere. De laureaat en de andere deelnemende Kamers ontvingen een erediploma.
Aan de laureaat wordt tijdens het volgend congres een trofee overhandigd. Aan elke plaats was een geldprijs verbonden.
Maar onze Mechelse Marcel Koeken, Voorzitter van de Mechelse Cultuurraad. hield het niet louter bij die proclamatie. Hem kennende vreesde ik voor een niet te stuiten waterval van grappige citaten en treffende anekdotes, maar Marcel ging in zijn zeer gewaardeerd begeleidingswoord niet alleen de grappige toer op, hij wist de aanwezigen op ludieke en unieke wijze te boeien met frappante uitspraken. Hij verbaasde zich over de afwezigheid van een Nederlandse Kamer in deze wedstrijd, maar tijdens het Haarlems wederwoord (de volgende dag) werd beloofd terzake de alarmbel te luiden. Marcel kon natuurlijk niet weten dat de voorbije jaren er wel degelijk Nederlandse Kamers participeerden.
In dezelfde lijn lag de vaststelling dat er (tot onze dankbaarheid) een ruime vertegenwoordiging vanuit Nederland aanwezig was op de congresdagen zelf. Vooral zijn uitspraak "er is (tussen Nederlanders, en vooral tussen Hollanders en Belgen) meer dat ons bindt dan dat ons scheidt", werd op een welgemeend en enthousiast applaus onthaald.
Met dank. Marcel, voor uw zeer gewaardeerde bijdrage. De zon in de lucht, de zon in ons hart, een passend tijdsschema, een heerlijke lunch in ruime en gezellige plaatsen van "de salons Georges", vrolijke gezichten van tevreden deelnemers,.... toegegeven dat hij nog moeilijk stuk kon, die eerste dag.
De avond werd afgesloten met de toneelvoorstelling "TRAMLIJN BEGEERTE" door de Koninklijke
Toneelkring St. GENESIUS uit St. Niklaas, in het raam van het 68ste Koninklijk Landjuweel,
in de prachtige Leuvense Stadsschouwburg.
Na die voorstelling was er mogelijkheid tot het bijwonen van de
"achterklap". Een ludieke benadering van de opvoering in aanwezigheid van regie en cast.
Hierin kon de groep zich voorstellen en kon er nagepraat worden over de productie.
Het lag echter niet in de bedoeling om als jury op te treden.
Gezien Leuven en Mechelen slechts op een goede boogscheut van elkaar gelegen zijn aan dezelfde DIJLE (een goede schutter wel te verstaan!), zijn mijn vrouw en ik 's avonds wijselijk met de laatste trein naar Mechelen gespoord, om 's anderendaags weer prompt (en fris) aan de startmeet te staan.
Zondag 19 september 2004.
Ook hier waren de weergoden in hun nopjes, een zonovergoten dag die het enthousiasme van gisteren slechts kon verstevigen.
Prachtig onthaal, in het prachtig decor van het Leuvense Stadhuis, met een ontvangst door
prachtige mensen, afgewisseld met prachtige sprekers en even prachtige muzikale intermezzi door
AMORROMA - Jowan Merckx-fluiten en Rheidun Schlesinger-diatonische Keltische harp.
In één woord..... Ja hoor!... ..prachtig!.
Verfijnde koffietafel, aangeboden door het Leuvens stadsbestuur dat vertegenwoordigd was door
Mevrouw Denise Vandevoort, schepen van Cultuur, sociale zaken, ontwikkelingssamenwerking en
studentenaangelegenheden.
Onthaalwoord door Hoofdman Edelhard Moens van de Leuvense Kamer "DE PETERSELIEWORTEL"
De tussenteksten werden verzorgd door de heer René WILLEMS,
bestuurslid. En.....
De Voorzitter maakte van de aanwezigheid van Leon gebruik om de erevoorzitter voor zijn jarenlange onbaatzuchtige inzet, zijn niet aflatend opzoekwerk, zijn repertoriëringswerk van de bestaande Kamers en de steun die hij als Voorzitter betekende voor het Verbond, te huldigen.
Hij drukte de hoop uit hem nog vele jaren te mogen begroeten in ons midden en bij de activiteiten van het Verbond.
Het leverde Leon een meer dan verdiende staande ovatie op!
De eerste spreker,
de heer Prof. Dr. Bart RAMAKERS,
legde in zijn verhandeling "de Ongrijpbaarheid van de
Rederijkers" de nadruk op de literaire aspecten van het toneel, als
een soort literatuur die men bekijkt doorheen beeld en geluid, maar
het werd duidelijk dat daarbij het sociale luik evenzeer belangrijk
is.
De Kamers waren een onderdeel van de Vlaamse Beweging en kende cyclische periodes van bloei en van verval.
Hij bleef stil staan bij periodes van overdreven aandacht voor vormaspecten, hoog stijl- en spelgehalte met respect voor "de regels van het spel". Hij traceerde de link naar een nieuwe vorm van moderne dichtkunst inspelend op (bijvoorbeeld) een pijnlijk wereldgebeuren, zoals daar was op "de llde SEPTEMBER in de USA".
In die context is de literatuurbeoefening niet meer exclusief, geen monopolie meer van een bevoorrechte groep, maar ligt het in het bereik van iedereen, en iedereen doet mee.
De "Rederijkerij", beantwoordend aan zekere maatschappij noden, met als voorname voorwaarde dat het verstaanbaar is. Cfr de klassieke retorica , waarin de oude vormen de basis vormden van die verstaanbaarheid. Op die wijze wordt literatuur "gemaakt", zonder pretentie, volgens regels, niet met gevoel, niet met het innerlijke persoonlijke zielenbeeld van de dichter.
Het gedicht wordt dan "constructie"; het is als het ware een machinaal product dat zelfs aan een gedichten PC zou kunnen worden toevertrouwd.
Tenslotte sprak de heer RAMAKERS over de veelzijdigheid van de Rederijkerij, in de verbondenheid met DE STAD, DE PERSOON, DE PERIODE, DE REGIO. DE SOCIALE EN POLITIEKE CONTEXT.
De tweede spreker (spreekster).
Mevrouw Dr. Anne-Laure VAN BRUAENE,
onderhield ons over "De Brabantse Rederijkerscultuur",
Zij legde het accent op de onderliggende redenen van ont- en bestaan van"het Landjuweel".
Het gevoel voor spektakel, straatvermaak, vuurwerk.
Zij beschreef het Landjuweel van 1561, waaraan meer dan 1000 personen deelnamen, 200 wagens. Hoe kon destijds een dergelijk evenement zo'n impact hebben op de stedelijke cultuur?
Verband en conflicten met de plaatselijke Schuttersgilde.
Een Schepen als Hoofdman van de Kamer.
Geen vrouwen toegelaten. (Cfr mevrouw Anna Beyns)
In zijn slotwoord bedankte Voorzitter Emiel Francois nogmaals allen die zich voor het welslagen van deze organisatie hadden ingezet en niet in het minst het Leuvens Stadsbestuur voor de puike ontvangst.
Hij zette de Nederlandse delegatie nogmaals in de spreekwoordelijke bloemetjes.
Hij overhandigde een gedenkboek aan Mevrouw Vandevoort , als
blijk van dank voor de zeer gewaardeerde medewerking van de
stad.
Mevrouw Vandevoort stelde dat zij dank zij dit congres iets meer
vernam over de rederijkerij en nodigde uit tot de receptie ten
stadhuize
Traditioneel kreeg de statutaire vergadering een plaatsje in het namiddagprogramma.
Naast het goedkeuren van noodzakelijke wijzigingen in de statuten, werd door de Voorzitter nog medegedeeld dat Leon Van develde, enige tijd geleden om gezondheidsredenen als Bestuurslid zijn ontslag indiende.
Het ga je goed Leon, we zullen je niet vergeten.
Scheiden is steeds een beetje lijden, dat ondervonden we op dat ogenblik. De stadswandeling was bedoeld om in vriendschap de oude Stad Leuven beter te leren kennen.
Ik had er graag aan deelgenomen, want ik ken Leuven niet zo goed; maar "andere plichten" riepen mij.
Met spijt in het hart zijn mijn vrouw en ik terug naar Mechelen afgereisd.
Gaston KUYCKX