Ons Camers và Rhetorike

top

EEN WOORDJE VAN ONZE VOORZITTER

Met grote penseeltrekken kleurt de natuur in alle mooie tinten die wij ervaren als “de herfst”. Men draait het daglicht op een laag pitje en stilaan neigen wij naar de kortste periode daglicht en wordt “de winter” onze deelgenoot .

De meeste Kamers hebben bij het begin van de herfst reeds de culturele aftrap gegeven van het seizoen 2018-2019. In de maand november hebben zij er reeds een productie of activiteit opzitten .

Op 31 augustus hebben wij een affirmatie-plechtigheid gehad te Dendermonde van de Koninklijke Rederijkerskamer “De Rosiers”. Deze kamer was 10 jaar slapend en is terug ontwaakt, en dit in aanwezigheid van de Raad van Bestuur van het Internationaal Rederijkersverbond Vlaanderen-Nederland. Geen herinrichting omdat deze Kamer nooit officieel opgehouden heeft te bestaan . De Kamer heeft zich ook aangesloten bij het Verbond .Wij wensen hen een zeer mooie toekomst toe en mogen zij zich goed voelen in onze grote rederijkersfamilie .

Wij hebben ook een positief antwoord ontvangen van de Koninklijke Rederijkerskamer Jan Van Beers uit Utrecht om eens een Raad van Bestuur op hun thuisfront in te richten .

Ook van de Koninklijke Rederijkerskamer Sint -Pieter Vreugd en Deugd uit Geraardsbergen kregen wij een positief antwoord, na onze oproep op de statutaire vergadering in juni 2018 te Ronse .

De bedoeling van het Bestuur van het Verbond is om de banden met alle rederijkerskamers nauwer aan te halen en te bestendigen . In zonderheid de kamers die, om welke reden ook, de rol even hebben moeten lossen .

Het volgende congres 2019 dat doorgaat te Groningen begint steeds meer vorm te krijgen. Dit door het onverdroten werk van Bauke van Halem, gesteund door Jan Albert Buiskool en enkele Kamers die vroeger het KPGRV uitmaakten . Buiten Eendracht, willen ginds alle Groningse Kamers hun medewerking verlenen om van dit congres een pareltje te maken .

Wij verwachten dat alle aangesloten kamers massaal zullen inschrijven voor dit congres . Alle gegevens vinden jullie nu reeds in het tijdschrift. Inschrijven kan reeds, niet vergeten jullie hotel ook te boeken.

Tevens doen wij een warme oproep om mee te dingen naar het Rederijkersjuweel, ook meer info in dit nummer . De locatie in Bedum , waar het juweel plaats zal vinden is bijzonder, in die zin dat er voor en achter in de zaal twee podia zijn, zodat er alternerend kan opgetreden worden .

Er wachten ons ook drie boeiende lezingen, over het Antwerps Liedboek, de Groningse landadel en de overgang van het Fries naar het Gronings .

En namens de hele Raad van Bestuur mijn beste wensen voor 2019, veel geluk en het voornaamste een goede gezondheid.

Met rederijkersgroeten,
Johan De Rijck, Voorzitter van het Internationaal Rederijkersverbond

I N H O U D S O P G A V E

1 Woordje van onze voorzitter

3 Inhoudsopgave

4 Waar dit nummer over gaat

5 Verslag ALV in Ronse

9 Verzentaal

10 In de schijnwerpers
- Jan van Beers, Utrecht

11 Affirmatie De Rosiers van Dendermonde

14 Congres 2019 in Groningen

16 Onbekend Land (3)

17 Kamernieuws

• - Theater Barbara
• - De Catharinisten
• - In Memoriam Willy Daneels
• - In Memoriam Emiel Liebaut
• - De Waag
• - AMVB Velomuseum

25 Van Dirk Coigneau

L I D G E L D V E R B O N D 2 0 1 9

Beste Vrienden Rederijkers en Sympathisanten

Het Verbond van Kamers van Rhetorica bestaat reeds sinds 1991 en was de opvolger van een in 1986 gevormd ‘Coördinatiecomité’. Het Verbond wil de werking van de Kamers stimuleren door:

• hen jaarlijks op een congres bijeen te brengen. Zo werd dit jaar in Ronse het 35ste Internationaal Rederijkerscongres georganiseerd en volgend jaar trekken we op 1 en 2 juni richting Groningen (Nederland). Deze congressen zijn ook voor een ruimer publiek toegankelijk.
• de uitgave van een tijdschrift dat per kwartaal verschijnt en waarin, naast artikels over de rederijkerij, ook ruimte is voor nuttige, eventueel inspirerende informatie over de werking van het Verbond en voor de geschiedenis, organisatie en activiteiten van de aangesloten Kamers.
• speciale projecten uit te werken:
  • in 2018 werd een studiedag rond archivering gehouden. We vinden het belangrijk dat er zorgzaam met archieven van Kamers wordt omgegaan en dat wat bewaard wordt niet verloren gaat. Het was een leerrijke dag. Ook in 2019 is zo een studiedag over een interessant onderwerp gepland. Suggesties over een onderwerp zijn steeds welkom.
  • nadat het Verbond bij het Immaterieel Cultureel Erfgoed Vlaanderen een dossier had ingediend, heeft de Vlaamse Minister van Cultuur in juni 2017 ‘de rederijkerscultuur’ als immaterieel erfgoed erkend. Deze erkenning verplicht ons tot jaarlijkse initiatieven die de rederijkerscultuur helpen bestendigen. Zo wordt gewerkt aan nieuwe contacten met universitaire middens, waar ook onderzoeksprojecten rond de rederijkerij lopen.

Financieel steunt het Verbond zich geheel en alleen op de lidgelden. Voor zijn werking en voortbestaan zijn deze dus van groot belang. Het Verbond is er nog steeds op gericht het contact tussen de Kamers en hun sympathisanten te bevorderen om zo samen als ‘rederijker’ sterker te staan. Uw lidmaatschap helpt ons om met volharding en speurend naar nieuwe mogelijkheden op de in 1991 ingeslagen weg verder te gaan.

Het lidgeld wordt op hetzelfde peil van 2018 behouden en bedraagt voor 2019:

• voor een kleine Kamer (tot 5 leden) 30 euro
• voor een grotere kamer (meer dan 5 leden) 50 euro
• voor toegetreden leden (individueel) 30 euro

U kunt het bedrag overmaken aan het Verbond van Kamers van Rhetorica via de bankrekening van het Verbond: BE41 2930 3224 8010 met vermelding “lidgeld Verbond 2019 van Kamer X of persoon XY”

Uitstel doet vaak vergeten. Een vlotte betaling van uw lidgeld zou de taak van onze penningmeester zeer verlichten. Dank daarvoor. Geef dit schrijven zo nodig door aan de juiste persoon zodat we ons herhaalde herinneringen mogen besparen.

Voor de Raad van Bestuur,
De Voorzitter, Johan De Rijck
De Penningmeester, Willy De Meyer

WAAR DIT NUMMER OVER GAAT...

Dank, dank, voor alle kopij die ik mocht ontvangen. Zo kunnen we weer een lezenswaardige versie van ‘Ons Camers’ samenstellen.

Nog even op die kopij doorgaand: informatie die ik krijg en die al achter de rug ligt op het moment dat het tijdschrift verschijnt, neem ik niet meer op. Dus probeer daar rekening mee te houden bij het insturen van kopij. Voor het volgende nummer is de sluitingsdatum voor inzending van kopij 1 maart 2019.

Dit nummer bevat helaas tweemaal een In Memoriam: Rederijkers met grote inzet die ons ontvielen.

Er is weer een boeiende bijdrage van Dirk Coigneau, zij het dit keer niet in het kader van zijn reeks Rhetoricale Kleengedichtjes.

Natuurlijk ontbreekt ook de voortgaande informatie over het komende congres in Groningen niet; er zijn kleine wijzigingen en aanpassingen en het wordt door de actieve inzet van leden van het KPGRV steeds mooier!!

Aan de hand van de rubriek ‘Kamernieuws’ kunt U weer data in Uw agenda vastzetten voor aangename toneelvoorstellingen en mogelijk voor een leuk museumbezoek.

Doorgaans doet Uw redacteur zijn best om teksten zoveel mogelijk in één bepaald lettertype en lettergrootte op te maken. Dit keer is dat niet geheel mogelijk gebleken, door de aangeleverde teksten.

NB: Vergeet U niet de contributie voor 2019 te betalen! Zie voor informatie de binnenzijde van de omslag van dit tijdschrift, c.q. Colofon.

VERSLAG ALGEMENE LEDENVERGADERING
23 juni 2018

VERBOND KAMERS VAN RHETORICA vzw ALGEMENE VERGADERING

23-06-2018 RONSE

Aanwezig: Raadsleden : Johan De Rijck, Willy De Meyer, Dirk Coigneau,
Thierry Hermans, Carlo van de Water, Bauke van Halem, Nicole Gits

- Koninklijke Aloude Rederijkerskamer Ste Barbara, Aalst
- Koninklijke Aloude Rederijkerskamer De Catharinisten, Aalst
- Rederijkerskamer De Egelantier, Aduard
- Aloude Hoofdrederijkerskamer De Violieren, Antwerpen
- Kamer Van Retorika De Gezellen van de H.Michiel, Brugge
- Rederijkerskamer De Lelie, Brussel
- Rederijkerskamer Moyses’Bosch, ‘s- Hertogenbosch
- Koninklijke Souvereine Hoofdkamer van Retorica De Fonteine, Gent
- Koninklijke Rederijkerskamer St.Pieter Vreugd en Deugd, Geraardsbergen
- Koninklijk Prov.Groninger Rederijkersverbond, Groningen
- Rederijkerskamer Nut en Genoegen, Holwierde
- Koninklijke Rederijkerskamer Tollens, Hoogesand-Sappemeer
- Rederijkerskamer De Waag, Liedekerke
- Rederijkerskamer De Suyghelingen van Pollus, Zottegem
- Rederijkerskamer De Wijngaard, Ronse

Afwezig met kennisgeving :
Raadsleden : Luc Collin
Kamers : Rederijkerskamer De Goubloem, Vilvoorde (volmacht)
Rederijkerskamer De Roode Roos, Hasselt
Rederijkerskamer Trou moet Blycken, Haarlem

Agendapunten :

1. Verwelkoming en goedkeuring van de agenda
   Welkomwoord door de Voorzitter Johan De Rijck, op de jaarlijkse verplichte statutaire vergadering in het kader van het 35ste internationaal rederijkerscongres te Ronse.
   Dank aan de Voorzitter Geert Desmytere en zijn ploeg van Theater VTV/ Rederijkerskamer de Wijngaard Ronse voor de ontvangst en het veelbelovend programma.
   Vooraf wordt een minuut stilte gehouden voor de overleden Kamerleden tijdens het voorbije jaar en speciaal voor Gerard Oosterloo van Trou moet Blycken, Haarlem die meer dan tien jaar veel voor de organisatie van de rederijkerscongressen heeft gedaan.
   Aantal aanwezige Kamers : 14
   Verontschuldigde Kamers : 3
   Volmachten : 1
   Gezien statutair de aanwezige kamers beslissingen kunnen nemen, ongeacht het aantal aan- wezigen of volmachtdragers, kan rechtsgeldig vergaderd worden.
   De agenda wordt goedgekeurd.

2. Werkingsverslag dienstjaar 2017
   Nicole Gits brengt verslag uit over de werking van het Verbond tijdens het voorbije dienstjaar. Dit werkingsverslag wordt door de Algemene Vergadering goedgekeurd.

3. Financiën
   Jaarrekening 2017
   Willy De Meyer, penningmeester, stelt de jaarrekening 2017 voor.
   De jaarrekening wordt goedgekeurd door de Algemene Vergadering.
   De Algemene Vergadering geeft haar akkoord voor de ontlasting van de beheerders.
   Voorleggen begroting 2018
   De penningmeester stelt de begroting voor het werkjaar 2018 voor.
   Deze begroting in evenwicht werd vooraf voorgelegd aan de Raad van Bestuur ter informatie tijdens de eerste vergadering van de RVB in 2018.
   De voorgestelde begroting 2018 is sluitend en wordt door de Algemene Vergadering goedgekeurd.

4. Belevingsverslag congres Ronse
   Erik De Smet werd bereid gevonden om het belevingsverslag van het congres 2018 te maken, bestemd voor opname in ons tijdschrift. Deadline 15/8/2018

5. Herverkiezing
   Johan De Rijck, Nicole Gits en Bauke van Halem zijn ambtshalve herverkiesbaar en hebben zich opnieuw kandidaat gesteld.
   Zij werden door de Algemene Vergadering met algemeenheid van stemmen herverkozen voor een termijn van zes jaar.
   De enige nieuwe kandidaat Erik De Smet (De Catharinisten, Aalst) in vervanging van Luc Collin die zich niet herverkiesbaar stelde, werd eveneens met algemeenheid van stemmen verkozen door de Algemene Vergadering voor een termijn van zes jaar.

6. Tijdschrift
   De Voorzitter vraagt uitdrukkelijk de medewerking van alle Kamers om artikels voor ons tijdschrift te bezorgen aan onze hoofdredacteur Bauke van Halem bvh@vanhalem.nl

7. Website
   Jan Albert Buiskool verzorgt nog steeds de website van het Verbond.
   De penningmeester ontving na lang aandringen antwoord van de provider dat de domiciliëring niet vernieuwd werd bij de overname en dit is nu aangepast.
   Een bedrag van 211€ werd geregeld en de website is nu veilig.

8. Actualisering adressen en emailbestanden en de Europese wetgeving ter bescherming van de privacy
   
   • vraag om alle mogelijke wijzigingen van adressen en emailbestanden door te geven zodat briefwisseling en tijdschrift juist terechtkomen.
   • website -> mensen verplichten om toestemming te geven
   • Fons Schryvers, de Violieren Antwerpen, bezorgt tekst ivm Europese wetgeving ter bescherming van de privacy.
   • De voorzitter zal zelf een privacy verklaring ventileren uit de ingezonden info en deze voorleggen aan de RVB zodat de verklaring op de website kan gezet worden.

9. Varia
   • Willem Veenhoven, Haarlem bevestigt dat Trou moet Blycken het rederijkerscongres in 2023 wil organiseren
   • De Lelie, Brussel bezorgt foto’s + tekst van hun optreden in Bokrijk. Zij nemen eveneens deel aan de Ommegang in Brussel begin juli 2018.
   • Erik De Smet, Aalst - de Catharinisten zijn gestart met de voorbereidingen van de viering 600 jaar in 2021 - voorstel datum congres op 12 en 13 juni
   • Carlo van de Water bevestigt dat Moyses’Bosch vanaf oktober e.k. opnieuw over een eigen theater beschikt. Hij bezorgt verloren gewaande penning terug aan de Violieren. Moyses’Bosch stelt zich andermaal kandidaat om in 2025 het congres te organiseren.
   • Fons Schryvers van de Violieren werd gecontacteerd door de universiteit van Leiden ivm nog bestaande rederijkerskamers. Hij bezorgt de contactgegevens aan de voorzitter.
   • Denny Imbo, Geraardsbergen stelt zich kandidaat voor de organisatie van het congres in 2022St.Pieter Vreugd en Deugd nam deel aan 950 jaar stadskeure Geraardsbergen.
   • Dirk Coigneau bevestigt dat het Jaarboek van De Fonteine in september e.k. beschikbaar is.
   • De Rosiers, Dendermonde : officiële herbevestiging als rederijkerskamer op 31 augustus 2018 om 20u te Dendermonde. Deze Kamer wil in 2028 het congres in Dendermonde organiseren.
   De Voorzitter sluit de vergadering, bedankt alle leden van de Algemene Vergadering voor hun aanwezigheid en wenst iedereen een aangenaam congres toe.

---

LOS HOES - EEN KERSTGEDICHT

Een klein vuur
knispert
op de stenen deel,
het ijzer heet
en buiten
snijdt de lucht
een ademing in wolken.

Laag aan de einder
beeldt een verre ster
een zilv’ren flonkering
en blazers heffen
plechtig hoog
boven de put
hun hoornen
klanken aan.

In ’t lage donker
binnen klinkt
een kreet
van pijn en baring,

al bijna nacht
slaat ver een klok,

er is een boreling.

Bauke ‘Freiherr’ van Halem

I N D E S C H I J N W E R P E R S KONINKLIJKE REDERIJKERSKAMER JAN VAN BEERS, UTRECHT

Kennismaking met de Koninklijke Rederijkerskamer "Jan van Beers"

De Koninklijke Rederijkerskamer "Jan van Beers" begon haar activiteiten op 1 december 1861 in Utrecht als een "Vereniging tot oefening van stijl en welsprekendheid". Zes weken later werd besloten de naam Rederijkerskamer aan te nemen en weer veertien dagen later koos men de zinspreuk "Steeds Beter". Binnen een jaar werd aan de Vlaamse dichter Jan van Beers gevraagd zijn naam aan de Kamer te verbinden. Hij reageerde daarop positief. Bij het 25-jarig bestaan in 1886 heeft de naamgever zelf de feestrede uitgesproken.

Naast het beoefenen van de welsprekendheid begon men vanaf 1863 tevens toneel te spelen. Al gauw werd deelgenomen aan toneelwedstrijden van andere Rederijkerskamers in ons land en zelfs breidden zich de contacten uit tot Vlaanderen, waar vele oude Rederijkerskamers nog steeds resideren. Toneel was aan het eind van de 19e eeuw zeer populair, zó zelfs dat "Jan van Beers" na het winnen van een toneelwedstrijd in Maastricht, bij terugkeer in Utrecht werd ontvangen door drie militaire muziekkorpsen, trompetters en herauten te paard, waarna haar een huldiging door het gemeentebestuur op het stadhuis ten deel viel. Bij het jubileum in 1911, het gouden dus, ontving "Jan van Beers" het predicaat "Koninklijke" en besloot Prins Hendrik het beschermheerschap te aanvaarden. Later is Prins Bernhard beschermheer geworden. "Jan van Beers" kan terugzien op een lange reeks van geslaagde toneelvoorstellingen - meestal tenminste, want zij is en blijft immers een gezelschap van oprechte amateurs - voor doorgaans goed gevulde zalen.

Door de kwalitatieve eisen die "Jan van Beers" zichzelf oplegt, werd zij in verband met de steeds hoger wordende kosten van zaalhuur, decors en kostuums, meer en meer gedwongen zich beperkingen op te leggen in de keuze van haar stukken. Toch mag nu, ruim 150 jaar na haar geboorte, worden vastgesteld dat de enig overgebleven Rederijkerskamer in Utrecht (de beide andere Utrechtse kamers, "Molière" en "Nicolaas Beets", zijn helaas opgeheven) als amateurvereniging een levendige rol vervult in het culturele leven van stad én provincie Utrecht. Zo wordt elk jaar een najaarsvoorstelling verzorgd en wordt deelgenomen aan eenakter-festivals. Daarnaast vinden workshops plaats en worden er evenementen in een culturele omgeving georganiseerd voor leden en vrienden om de onderlinge contacten te verstevigen. De ca 30 leden, gesteund door zo'n 50 begunstigers en enkele culturele instellingen en bedrijven, blijven actief met hun boeiende en verstrooiende liefhebberij die doorgaans de toets der kritiek ruimschoots kan doorstaan. Joop de Groot

AFFIRMATIE DE ROSIERS VAN DENDERMONDE

Na 10 jaren van afwezigheid werd in CC Belgica op 31 augustus jongstleden de Koninklijke Aloude Rederijkerskamer Rosiers opnieuw tot leven gewekt. Niemand minder dan Johan De Rijck en Dirk Coigneau, de éne in zijn hoedanigheid van voorzitter van het verbond van rederijkerskamers Vlaanderen-Nederland en de andere als hoofdman van Rederijkerskamer De Fonteine uit Gent, zorgden ervoor dat door middel van een ceremonie er, naast de Leeuwerckenaers, opnieuw een tweede rederijkerskamer actief is in Dendermonde.

Johan de Rijck van het Verbond van Rederjkerskamers Vlaanderen -Nederland

Ze stelden naast een deken, onderdeken, schatbewaarder & griffier eveneens Veerle Malschaert als meter en Piet Buyse als peter aan. Wij hebben de eer en het genoegen om vanaf dat moment hen in die functies te mogen verwelkomen.

Veerle Malschaert ( meter)

Piet Buyse (peter)

Ook zijn we blij dat Erna Dierickx haar woord gaf om prinses te zijn van onze vereniging. Een prinses van een rederijkerskamer is in feite dé persoon op wie de leden van het overkoepelend bestuur steeds bij terecht kan om hen met raad en daad bij te staan. Ze is in feite ons moreel gezag.

Via deze weg willen we nog eens Pieter Depouillon in de kijker plaatsen die wel uitgekozen liederen uit het repertoire van Urbanus ten berde bracht. De wijze waarop hij de nummers tot op het bot uitbeende en tot haar elementaire essentie bracht, liet heel wat kijkers haast met ontroering achter. Hij begeleidde zichzelf enkel en alleen op gitaar wat het intieme karakter van zijn optreden nog versterkte.

Pieter Depouillon

De Koninklijke Aloude Rederijkerskamer Rosiers hopen dat er verder op een goede wijze verder zal worden samengewerkt met de andere oudste verenigingen van Dendermonde en dat de Raad der Gilden eveneens uit een winterslaap kan worden gehaald.
Verder willen ze met andere theaterverenigingen samen aan één koord trekken om op deze wijze er voor te zorgen dat in de toekomst speeldata minder samen vallen.

CONGRES 2019 IN GRONINGEN

Na de berichtgeving in ons vorige nummer over het komende congres zijn er de nodige aanvullingen te melden.

Inschrijven

Dit kan eenvoudig door gebruik te maken van het aanmeldformulier op de website

www.rederijkers.org

of een e-mail te sturen naar bvh@vanhalem.nl

Kosten

Twee dagen: € 95,00
Eén dag: € 65,00

Betalen

Op rekening van het Verbond: IBAN BE41 2930 3224 8010 BIC GEBABEBB
Onder vermelding: Congres 2019

Hotels in Groningen

Er zijn heel veel hotels waar U een kamer zou kunnen boeken.
Meestal is de overweging om een niet al te duur hotel te vinden dat liefst zo dicht mogelijk in de buurt ligt van waar activiteiten plaatsvinden.

Zaterdag vertrekken we per bus vanuit de Oude Boteringestraat 43-45.
Dit is het adres van het NH-Hotel de Ville in het centrum van Groningen.
Alle activiteiten op zondag zijn op hooguit 8 minuten lopen vanaf dit hotel.
Dit pleit ervoor om voor NH-Hotel de Ville te kiezen.
Het hotel beschikt over 66 kamers.
Een tweede goede optie is Hotel Schimmelpenninck Huys, Oosterstraat 53.
Dit ligt op 8 minuten lopen van het NH-Hotel de Ville.

Parkeren

Interparking Centrum, Haddingestraat 6 - 5 minuten lopen naar NH-Hotel.
Q-park Ossenmarkt, Spilsluizen 25 - 3 minuten lopen naar NH Hotel.
Maar er zijn meer opties wat parkeren betreft; handig is om zelf via internet eventueel een alternatief te zoeken in combinatie met Uw hotel keuze.
Aan te bevelen is natuurlijk om zo snel mogelijk te boeken: dan zijn er nog kamers beschikbaar. Waarvoor ga je naar een rederijkerscongres?

• ✓ Om gelijkgestemden te ontmoeten!
• ✓ Om eens op een plek te komen waar je niet zo snel naar toe zou gaan!
• ✓ Om te genieten van cultureel erfgoed!
• ✓ Om natuur te beleven!
• ✓ Om interessante lezingen te horen!
• ✓ Om toneel te spelen of er naar te kijken!
• ✓ Om naar gedichten te luisteren en zelf te dichten!
• ✓ Om niet alledaagse muziek te horen!
• ✓ Om lekker te eten en verwend te worden!
• ✓ Om nieuwe ontdekkingen te doen!

Het Congres 2019 in Groningen biedt dat al en nog meer!

Bedenk dat het 30 mei een vrije dag, want Hemelvaartdag, is en met een brugdag naar 1 en 2 juni kan je er een korte vakantie van maken, want er is zo veel te beleven in het Noorden, dat je tijd te kort komt.
Wat dacht je van het Gronings Museum, het Scheepvaartmuseum, het Stripmuseum...
En wist U dat je vanuit Eemshaven in 45 minuten op het eiland Borkum bent, ook een geweldige beleving!

ONBEKEND LAND (2)

Een verhullende titel van deze rubriek waarin U kunt kennismaken met een onbekend land. Een land dat middels gedichten en schilderingen voor U, als lezer van dit tijdschrift, onthuld zal worden. Om de spanning erin te houden, zal deze informatie op een enigszins willekeurige wijze worden gepresenteerd. De ware bedoeling zal U in de komende nummers wel duidelijk worden.

De Kampen

aren schoven langs mijn beeld
als door de wind naar verre verten voortbewogen
een laag van grijs en niets daarboven
en slechts geruis van bomensingels verderop

een dijk, die ooit moest weren
verhult nu ’t zicht vanaf de weg
naar waar De Kampen ligt

een eiland eens
vergeten toevluchtsoord
refugium voor Menno Simons
voor een jaar
gevlucht voor Spanjaarden, soldaten

een rechtsstoel ooit
waar zuidwaarts langs
het Reitdiep krom zijn bochten volgde
totdat ook deze lus
beknot werd en gerecht
en het water nu juist noord
de wierden langs
zijn weg naar west en zee vervolgt

...dichter en schilder werken samen...

KAMERNIEUWS

Barbaristen Aalst

HAAR NAAM WAS SARAH

Van: Leon Van der Sanden
Regie: André Lefevere

Haar naam was Sarah gaat over een zoektocht naar het verleden, waarbij herkenbare thema’s als liefde en loslaten aan bod komen. De Amerikaanse journaliste Julia doet onderzoek naar de razzia van 16 juli 1942 in Parijs, een zwarte bladzijde uit de Franse geschiedenis. In haar zoektocht stuit Julia op het verhaal van Sarah, een 10-jarig meisje dat aan de razzia is ontsnapt. Hierdoor ontdekt zij per toeval een verschrikkelijk geheim dat haar schoonfamilie voor haar verborgen wilde houden. Ondanks herhaaldelijke verzoeken van de familie om te stoppen met het graven in het verleden wil Julia koste wat kost de onderste steen boven krijgen. Door haar vastberadenheid dreigt Julia de grip op haar eigen leven te verliezen, met grote gevolgen voor haar huwelijk.

Data:	maart 2019
Locatie:	De Studio Korte Lindenstraat 1A, 9300 Aalst
Reserveren:	info@theaterbarbara.be 0494/08.91.19 (tussen 18.00u en 19.00u)
Contact & info:	www.theaterbarbara.be

Catharinisten Aalst

DIE CSARDASFÜRSTIN

Van: Emmerich Kalman (vert. Christiane Locufier)
Regie: Jos Maesschalck

Operette

Sylva Varescu, de ster van het “Orpheum cabaret” gaat een tournee maken door Amerika en geeft een afscheidsvoorstelling. Edwin, de zoon van Leopold.

Marie, Fürst von und zu Lippert-Weylersheim die op haar verliefd is, is er het hart van in. Zijn vader is echter tegen het huwelijk en wil dat hij zich verlooft met gravin Stasi en heeft zelf reeds een verlovingskaart laten drukken. Na heel wat intriges lijkt alles toch nog goed te komen of niet?

Hoe het afloopt kan je zien tijdens de voorstelling.

Data:	29, 30 maart en 1 april 2019 om 20u 31 maart 2016 om 15u
Locatie:	CC De Werf Molenstraat, 9300 Aalst
Reserveren:	CC De Werf 053/72.38.11 of aan de balie (tijdens openingsuren)
Contact & info:	www.catharinisten.be Erik De Smet - 053/77.91.09

IN MEMORIAM

WILLY DANNEELS OPPERDEKEN, SINT PIETER VREUGD EN DEUGD

Wij spelen ter nagedachtenis aan onze Opperdeken Willy Danneels

We hadden dit stuk “de Roze Ridder” gekozen om onze Opperdeken Willy in de bloemetjes te kunnen zetten. 60 jaar lid van de Kamer is zeer bijzonder en kunnen we niet zomaar laten voorbijgaan. Maar helaas is onze Willy ons te vroeg ontnomen om hem deze eer te kunnen bewijzen.

Willy was vele jaren de steunpilaar van onze Kamer. Hadden Willy en zijn vrouw Nelly in de moeilijke jaren van de Vodden niet doorgebeten en de Kamer levend gehouden, dan hadden wij - de nieuwe generatie Vodden - nu niet op de scène kunnen staan. Daarvoor zullen wij Willy en Nelly altijd dankbaar zijn. Hun inzet voor de Kamer was grenzeloos en hun liefde voor de Vodden onmeetbaar.

Willy was meer dan 30 jaar bestuurslid en daarvan 20 jaar Prince van onze Kamer. Stond voor onze Kamer onder meer op de planken in bijna ontelbare toneelstukken en operettes zoals “Het witte Paard”, “Victoria en haar Huzaar”, ...

Willy was ook een trouw lid van het Geraardsbergs zangkoor De Fall.

Bedankt, Willy, voor alles dat je gedaan hebt voor onze geliefde Kamer. Je was een Prince zoals we er nooit meer een zullen kennen. Maar vooral was je een fantastisch acteur en een warm mens. We zullen je ontzettend missen en nooit vergeten.

Spiritus Ubi Vult Spirat.
En denk eraan, liefste Vodden...
De Willy zou gezegd hebben,
Kekt toch nog moar ne keer in ullen tekst hè, mannekes!

IN MEMORIAM

EMIEL LIEBAUT

Op 13juni jl. ontviel ons ghesel Emiel Liebaut.Oude, trouwe Miel, vriend van alle Catharinisten.

Met je bijna 89 levensjaren en een ongetwijfeld mooi, boeiend en gevuld leven deed het ons toch pijn om op 20 juni in je o zo vertrouwde Capucienenkerk afscheid te moeten nemen. Met jou verliezen we immers een eerlijke, aimabele en goedlachse vriend en in alle opzichten een echt “werkend” werkend lid.

We nemen afscheid van onze “huisbewaarder” of moet ik zeggen “lokaalbehoeder”. Het manusje van alles in ons lokaal “ ’t Katrientje” .

Emiel wij hebben dit lokaal ook een stukje aan jou te danken, omdat je, als een van de weinige oudere ghesellen, van in den beginne rotsvast geloofde in de aankoop en later in de uitbouw van dit project. Het “Katrientje” was eigenlijk een beetje van jezelf. Het is dan ook een beetje treurig dat je de voltooiing van de renovatie van de toneelzaal niet meer kan meemaken. Je was de man met de sleutelbos, die iedereen waar nodig toegang verschafte of, soms net het omgekeerde, bewust de deur of kast dicht hield, zodat niets zou worden gebruikt zonder medeweten. De man die ons onder de voeten gaf als de boel niet netjes werd achtergelaten, als de huisvuilzakken weeral eens op waren of het atelier compleet overhoop werd gehaald. Toen dreigde je er al eens mee de sleutelbos terug te bezorgen. Natuurlijk wisten we dat je dat nooit zou doen, maar het spoorde ons wel aan om je ter wille te zijn. En het waren heus niet altijd onze JOKA’s (Jong KAtrienen), want bij de ouderen zitten er ook flinke sloddervossen!

De scene was niet jouw ding, tenminste niet wanneer het doek open ging en de spots hun licht lieten schijnen over de acteurs. Het decor uitwerken en opbouwen daarentegen was jarenlang je belangrijke en hoog gewaardeerde bijdrage bij heel wat toneelproducties gedurende je bijna 70-jarig lidmaatschap. Dat is op zich al een mensenleven. Zelfs toen je gezondheid al deze activiteiten noodgedwongen deden inkrimpen, dan nog zorgde je ervoor dat al het gesorteerde afval op de juiste dag voor de poort van ons lokaal stond. Aandoenlijke foto’s , samen met je kleinzoontje, zijn hiervan een ontroerend bewijs. Graag hadden we je voor alles wat je voor de Kamer deed nog eens in de bloemen gezet, alhoewel je een hekel had aan jubileumvieringen. Maar als iemand het verdiende was jij dat wel. We zijn daarom dankbaar dat je echtgenote Adrienne, je dochter, zoon, schoon -en kleinkinderen ons de kans gaven om je in de Kerk en naar de begraafplaats te begeleiden. Hopelijk deed het zingen van onze “Katrienenhymne” je deugd. Je vertelde me enkele keren met de gekende schalksheid, dat het geen kwaad kon om naar een afscheidsdienst te gaan, zolang je op het einde maar de gezangen nog kon horen... .Ik heb er tijdens de dienst enkele keren weemoedig aan teruggedacht.

Emiel, we zijn fier en dankbaar omdat je een van de onzen bent geweest. Iemand die in deze dagen een zeldzaamheid is van onbaatzuchtige trouw aan zijn vereniging, de Catharinisten.

Je sleutelbos blijft nu hier verweesd achter, hij verdient een prominente plaats in onze eregalerij. Samen met je vrienden Katrienen ben ik er haast zeker van dat je hierboven al snel van Sint Pieter een kopie krijgt van de magische sleutel van de hemelpoort. Hij zal je ook stilletjes vertellen waar al onze trouwe Katrienenbroeders bij mekaar zitten en waar je al de rest naartoe kan leiden. Emiel, vaarwel, bedankt voor de vele jaren van verbondenheid en hechte vriendschap, het ga je goed!

Erik De Smet

Hoe Pieter Bruegel de oude gelinkt zal worden aan het Antwerps liedboek, de rederijkers wel bekend

1569 het jaar onzes Heeren,

De as van verkoolde ketters waait weg met de wind van de kleine ijstijd. De Nederlanden kreunen onder de terreur van religieus fanatisme , de gewone burger weet niet welke kant te kiezen.

De nieuwlichters die alle zekerheden overhoop halen , die kerken plunderen en elke zin voor matigheid hebben verloren?

Of de oude heersers die elk ondoordacht woord als duivelse godslastering beschouwen en mannen, maar vooral vrouwen beschuldigen van hekserij en hen na een barbaarse geseling als levende toortsen laten oplichten tot schrikbeeld voor de hopelozen die achter blijven.

En toch vloeit in de taveernen het bier en schransen vette boeren van wat de rijke grond heeft opgebracht, zitten adellijke dames te nippen van delicate likeur terwijl hitsige jonkers zich in alle bochten wringen rondom hun wapperende rokken. De papen zuipen wijn en schimpen op het gepeupel dat zich in berookte hutten verstopt en met één kom havermoutpap net genoeg heeft om niet te creperen van de honger.

Vadsige edelen schreeuwen naar de speelmannen met draailier en doedelzak die hun cadansen opdrijven tot wanneer de gewijde en gekroonde lijven bezopen op de vloer liggen te kotsen.

Morgen gaan ze alles opbiechten bij mekaar , schenken en krijsen absolutie . Zij laten dan hun bleke bek door schilders konterfeiten zodat zij bij een volgende orgie tegen elkaar op kunnen snoeven....

Dit was de wereld die Pieter Bruegel in krampen achterliet , die dag in 1569 . Na een verward leven van hopeloze scheppingsdrang, van mee heulen en geniaal gepenseeld verzet, van losbandig vertier en hondse trouw.

Zo weinig is over hem geweten, maar zoveel heeft hij achter gelaten waaruit wij kunnen rieken wie hij was en hoe hij zijn wereld beschouwde.

Dat is wat wij willen tonen aan de mensen die vandaag het gebied, genoemd het Pajottenland, bewonen waar hij het laatste decennium van zijn leven heeft gewoond en waar hij heeft geschilderd zoals niemand het hem ooit heeft voor- of nagedaan.

Even ongegeneerd als hij vertellen wij een verhaal. Opgesmukt met tableaux vivants en met liederen uit het Antwerps liedboek waar vele van onze voorvaderen- rederijkers hebben aan mee geschreven.

Wij zochten wijze zachte lieden die al dit geweld in goede banen konden leiden zodat het spektakel bij al die honderden mensen die dit komen aanschouwen, de geest van Bruegel mogen voelen tot in hun diepste wezen. Het triumviraat bestaande uit Walter Evenepoel , Luc Vierendeels en Johan De Rijck , die sinds 2016 hieraan werken, zijn hiervoor verantwoordelijk.

Walter Evenepoel, bedenker van het totaal concept is tevens leider van het folkorkest dat bestaat uit draailieren , doedelzakken, rommelpot, violen en luiten. Johan De Rijck is aangezocht om de productieleiding van deze reizende productie “De ezels van Bruegel” op zich te nemen en tevens de rol van Pater Alex voor zijn rekening te nemen. Verder zal de Kamer van Rhetorica De Waag nog een zestal acteurs en actrices leveren voor deze productie, en één zangeres om het koor te versterken.

De regie van de 70- koppige cast is in handen van Luc Vierendeels, die ook het script aanleverde.

Daarom zochten we mensen, komedianten en schalkse grieten, ontembare speelmannen, grootsprekers en fluisteraars om deze productie gestalte te geven .

Volgende Cultuurcentra worden aangedaan met de productie:

“ De Ezels van Bruegel”
Vrijdag 20/09/2019 prémière in De Ploter te Ternat om 20u
Zaterdag 21/09/2019 De Meent in Alsemberg om 20u
Vrijdag 27/09/2019 ’t Vondel te Halle om 20u
Vrijdag 4/1/2019 Het Koetshuis te Strijtem (Roosdaal) om 20u30
Zaterdag 05/10/2019 Westrand Dilbeek om 16u
Vrijdag 11/10/2019 De Warande Liedekerke om 20u

De kaarten zullen in alle Cultuurcentra te koop zijn vanaf de start van het Cultuurseizoen 2019
Walter Evenepoel en Johan De Rijck

VELOMUSEUM BRUSSELS

Brussel 150 jaar fietsstad

Een initiatief van het Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel (AMVB).

Tevens de zetel van ons Rederijkers Verbond Vlaanderen en Nederland.

Wat heeft een burgemeester te maken met een plooifiets?

En hoe zat het honderd jaar geleden met het fietspad op de Wetstraat? In Brussel werd er zeker niet enkel gefietst tijdens de wielerzesdaagsen. Kom in het VELOMUSEUM.brussels ontdekken hoe er in de hoofdstad van Europa de overige 359 dagen werd, en nog steeds wordt gefietst. VELOMUSEUM.brussels belicht tot begin juli 2019 de rijkdom van 150 jaar fietscultuur.

De bezoeker slalomt tussen collector’s items, fietstenues, stadsplannen en verschillende fietsenmodellen om meegezogen te worden in de wondere wereld van fietsend Brussel. U wordt letterlijk terug gevoerd naar de oorsprong van het “cyclisme” in Brussel, vanaf de oprichting van de eerste Brusselse, en Belgische fietsclub, namelijk de “Véloce Club Bruxellois” en weer terug gebracht naar het heden, naar de positie van de fiets in het huidige Brusselse Mobiliteitsplan. Niet alleen de fiets in het dagelijkse leven wordt belicht maar er wordt ook herinnerd aan grote Brusselse wedstrijden, vergeten velodromen en de schare Brusselse wieler iconen door de tijden heen.

Wil je graag een rondleiding volgen? Reserveer dan hier je bezoek met gids. www.velomuseum.brussels/nl/expo

Wil je er zelf op uittrekken om te ontdekken wat Brussel te bieden heeft aan fietscultuur en -erfgoed? Volg dan een van onze gegidste fietsroutes of ontdek onze fietskaart waarmee je zelf je route doorheen fietsend Brussel kan bepalen. www.velomuseum.brussels/nl/tours

Wordt het weer te guur om nog voor je plezier te gaan fietsen. Beleef de fiets dan vanuit een comfortabele zetel. Hoe? Dat kom je allemaal te weten op www.velomuseum.brussels/nl/velo

Adres: AMVB, Arduinkaai 28, 1000 Brussel
Contacten: hello@velomuseum.brussels

Open:
Op maandagen, dinsdagen, woensdagen, donderdagen en vrijdagen van 09u00 tot 16u00
Op zaterdagen en zondagen van 10u00 tot 16u00
Check zeker de website voor de sluitingsdagen: www.velomuseum.brussels

VAN DIRK COIGNEAU

“De Fonteine en de Universiteit Gent”

Officieel door de stad op 9 december 1448 als rederijkerskamer erkend, kon De Fonteine in 1817 - het jaar waarin de Gentse Rijksuniversiteit door koning Willem I werd gesticht - op een geschiedenis van meer dan drie en een halve eeuw terugblikken. Via personen die beide milieus frequenteerden was er van bij het begin een goede samenwerking van de ‘oude’ kamer met de ‘nieuwe’ Universiteit. Nauw en veelvuldig waren de contacten tijdens het Verenigd Koninkrijk. Na 1830, toen als bestuurs- en onderwijstaal in de Universiteit op het Frans werd overgeschakeld (wat, met een onderbreking tijdens de eerste Wereldoorlog, tot de geleidelijke vernederlandsing vanaf 1930 zou blijven duren), werden de contacten losser en eerder toevallig van aard. Vanaf de jaren twintig van de twintigste eeuw echter werden ze weer talrijker en hechter, zodat men nu, met een Fonteine-bestuur dat geheel uit alumni en (ere)professoren van de Universiteit bestaat, in feite van een ‘personele unie’ kan spreken.

Tijdens het Verenigd Koninkrijk waren als (bestuurs)leden in De Fonteine actief: de professoren J.M. Schrant, J. L. Kesteloot, J. van Breda, J.F. Kluyskens, W.L. Mahne en L.-V. Raoul, de student J.J.F. Wap en de adunct-secretaris van het college der curatoren N. Cornelissen. Schrant, hoogleraar Nederlandse letterkunde en welsprekendheid, werd in De Fonteine voorzitter van de afdeling ‘taal- en letterkunde’ [de andere drie afdelingen waren die van toneel, ‘schrift’ (schoonschrift en paleografie) en muziek]. Als priester was hij ook ‘proost’ van de kamer [de ‘patroon’ van De Fonteine was de Heilige Drievuldigheid, die als bron van genade en inspiratie op het blazoen werd gesymboliseerd door een fontein met drie goten. De kamer had/heeft haar kapel in de Sint-Niklaaskerk]. Door de bemiddeling van de medicus Kesteloot verleende Koning Willem I De Fonteine in 1819 de titel van ‘Koninklijke’. De botanicus Van Breda inspireerde de kamer in 1826 tot het uitschrijven van een wedstrijd voor de beste lofrede op de befaamde Pieter Camper, een 18de-eeuwse arts en natuurkundige, maar (vooral) ook de vader van Adriaan Camper, de goede vriend en schoonvader van Van Breda. De genoemde professoren gaven in De Fonteine lezingen over diverse onderwerpen. Schrant en Van Breda traden ook op als jurylid bij dichtwedstrijden. Een van de vlijtigste dichters in De Fonteine, naast student Jan Wap, was Karel Vervier. In 1819 schreef hij een ‘Lierzang’ bij het leggen van de eerste steen van de fraaie, in neoklassieke stijl ontworpen Aula in de Voldersstraat.

Naast de ons reeds bekende namen van Cornelissen, Kesteloot en Vervier, duiken op een lijst van 33 ereleden van de Fonteine in 1844 ook die van C.P. Serrure en J. Heremans op. Sedert 1835 was Serrure aan de Universiteit met de lessen vaderlandse en middeleeuwse geschiedenis belast, maar Heremans was toen nog leraar aan het Gentse Atheneum. Na de plotselinge dood in 1846 van Fonteine-voorzitter J.F. Willems, aanvaardt diens ‘oudste vriend’ Serrure de functie van ondervoorzitter. Alle aandacht gaat meteen naar het geplande jubelfeest dat in 1848 vierhonderd jaar Fonteine zou vieren. In het genoemde jaar zetelt hij dan ook samen met Heremans en anderen in de jury’s ‘drama’, ‘blijspel’ en ‘poëzie’ van de wedstrijd die de herdenking luister bij moest zetten. Ook wordt Serrure voorzitter van de toneelraad maar tegen de tijd dat hij, in 1854, met Heremans als ‘supplerend’ hoogleraar, met zijn cursus in de geschiedenis van de ‘Vlaamse’ letterkunde kan beginnen, spelen beiden in De Fonteine geen rol van betekenis meer. Voor filologisch-historische zaken was er in De Fonteine in de tweede helft van de negentiende eeuw overigens niet veel belangstelling: alle energie en aandacht ging er naar toneel, gelegenheidspoëzie, stoeten en vaandels.

Een kentering kondigt zich in 1899 aan met de inschrijving van jonkheer Jozef Maertens de Noordhout als ‘beschermlid’ van De Fonteine, enkele jaren later gevolgd door zijn benoeming tot ‘heuverdeken’. Het was niet zozeer zijn belangstelling voor de Nederlandse letterkunde die deze archeoloog bij De Fonteine bracht, maar wel die voor de oude blazoenen van de rederijkers. Daarvan wist hij er inderdaad voor de ter gelegenheid van de in 1913 in Gent gehouden Wereldexpo opgezette tentoonstelling over ‘Oude Vlaamse Kunst’ verschillende te verzamelen. Met Maertens, ere-conservator van het Oudheidkundig ‘Cabinet’, kwamen de Universiteit en De Fonteine dus weer iets dichter bij elkaar. In 1926 treedt Maertens evenwel als heuverdeken af om voor langere tijd op een reis om de wereld te vertrekken. Een beslissende stap was echter kort voordien gezet met de aanwerving van prof. P. de Keyser. Deze filoloog en volkskundige wordt bijna onmiddellijk als griffier aangesteld. In 1957 wordt hij voorzitter.

Na Wereldoorlog I slaagde De Fonteine er kennelijk niet meer in zich als een kwalitatief belangrijk en zelfstandig toneelgezelschap te manifesteren. Door prof. De Keyser werd de kamer dan ook gemakkelijk meegetroond in de richting van het historisch-wetenschappelijk onderzoek naar de literatuur van de rederijkers, hun toneelactiviteiten en de betekenis van de georganiseerde rederijkerij in het algemeen. In de jaren ’20 en ’30 ging dit wel nog sterk gepaard met een zucht naar literair-theatrale evocaties (wat in 1930 culmineerde in de medewerking aan een massaspektakel rond het Lam Gods, gecombineerd met een opvoering van de Elckerlijc) en het verlangen om gezelschappen als historische kamers te laten herleven. Zo aanvaardde prof. Karel van de Woestijne op vraag van de kamer in 1929 de functie van ‘factor’ of ‘dichtmeester’. De Fonteine heeft van dit factorschap (eindelijk een ware dichter en toch ook een professor!) niet echt kunnen genieten: kort na zijn belofte om de tekst voor een ‘mysteriespel’ te leveren, werd Van de Woestijne ziek. Hij overleed nog hetzelfde jaar.

In 1943 liet De Fonteine voor het eerst een ‘Letterkundig en Geschiedkundig Jaarboek’ verschijnen. In 1942 als licentiaat in de Germaanse Filologie afgestudeerd en door De Keyser in De Fonteine geïntroduceerd, werd A. van Elslander reeds in 1944 niet alleen griffier van de kamer maar ook redacteur van het Jaarboek van De Fonteine. Onder Van Elslander, die na zijn afstuderen in verschillende functies aan de Universiteit verbonden was gebleven en in 1957 tot docent en in 1962 tot gewoon hoogleraar werd benoemd, groeide het ‘Gentse’ Jaarboek uit tot een internationaal gewaardeerd instrument voor het historische onderzoek van rederijkerskamers en -literatuur. Verschillende bijdragen eruit leverden ook het materiaal voor de reeks ‘Uit het Seminarie voor Nederlandse Literatuurstudie van de Rijksuniversiteit te Gent’, waarin tussen 1964 en 1980 vijftien deeltjes Rederijkersstudiën verschenen. Sedert 1943 zagen 43 ‘jaarboek’-delen het licht.

Na het overlijden van hoofdman Freddy van Besien in 2011 werd een van de traditionele functies van de ‘soevereine hoofdkamer’, het erkennen van gezelschappen als rederijkerskamer, aan het Verbond van de Kamers van Rhetorica Vlaanderen-Nederland overgedragen. Voor het huidige bestuur van De Fonteine [bestaande uit Dirk Coigneau (‘deken’: een term die in 2018 ter vervanging van ‘hoofdman’ in ere werd hersteld), Samuel Mareel (griffier), Ruud Ryckaert (penningmeester), Anne-Laure van Bruaene, Stijn Bussels, Youri Desplenter, Kristine Duthoit en Werner Waterschoot] blijven het Jaarboek, het organiseren van een jaarlijkse academische plechtigheid (het liefst op Drievuldigheidszondag, het patroonfeest, de zondag na Pinksteren) en het bewaren van het kamerarchief de belangrijkste opdrachten van de kamer en haar reden van bestaan.

Dirk Coigneau

C O L O F O N